Fiyatı 5 Turgut...
Amerikan Çizgiroman Endüstrisinin Zam Karnesi - Bab 1
Hatırlar mısınız eski ‘Gırgır’ların kapaklarındaki bu
'Fiyatı bilmem kaç Turgut' ifadesini? Yüksek enflasyon bağımlılığıyla ve her daim zamla geçirilen Özal
döneminin neredeyse her ay değişen fiyatlarında, Gırgır kendi para birimine
geçmişti: Turgut... Olay gelip hayat pahalılığına dayandığında bilinçaltımın
bana hatırlattığı bu ‘Turgut’lardır işte. Ve bu başlığın nedeni de bu
bilinçaltıdır...
Çizgiroman sadece memleketimde değil, 20-30 sayfalık fasiküllerin üzerine konmuş olan 2,99 – 3,99 dolarlık satış fiyatlarıyla, bu endüstrinin kalbinde de el yakıyor kanımca. Şimdi bu kanaatimi paylaştığımda birileri çıkacak ve ‘Birader sen biliyor musun elin Amerikalısının kazancını, neye göre yorum yapıyorsun?’ diyecek... Öyleyse sözlerim havada kalmasın da bir bakalım yıllar yılı çizgiroman fiyatlarına ne olmuş, nasıl değişmiş, sokaktaki Amerikalının alım gücüne göre ne hale gelmiş, yıllar içerisinde bir fasikül, politikacılarımıza göre bizim ekonomiden anlayabildiğimiz sığlıkta, kaç simit etmiş diye...
İşte ilk yayınının ilk sayısından bugüne Marvel’ın zam karnesi:
Fantastic Four #1
Tarih: Kasım 1961 - Fiyat: 10 sent
1961’de Amerikalı bir emekçi asgari ücret olarak 1,15 $/saat kazanmakta. Bu rakamı üfürmüyorum, kaynağım U.S. Deparment of Labor, yani Amerika’nın Çalışma Bakanlığı. Çizgiroman sevdalısı emekçimizin bu fasikülü alması için 5,2 dakika çalışması gerekiyor...
-----
ZAM!
Fantastic Four #3
Tarih: Mart 1962 - Fiyat: 12 sent
Ya bir dur, daha bismillah dedik!
Canım cicim dönemi çabuk bitiyor, lansman fiyatının üzerine hiç gecikmeden %20 biniyor. 1962’de Amerikalı emekçimizin kazancı hala 1,15 $/saat ama bu emekçimiz, Fantastic Four’un yeni sayılarını almak için artık 6,3 dakika çalışmalı...
-----
ZAM!!
Fantastic Four #89
Tarih: Ağustos 1969 - Fiyat: 15 sent
7 küsür senelik bir fiyat istikrarı bu sayıyla son buluyor ve bir önceki sayıya göre %25’lik bir artış geliyor. İlk sayıya göreyse bu oran %50. Peki benim Amerikalı emekçim de 1961’e göre %50 daha fazla kazanmaya başlamış mı acaba? Nerdeeee... Saat ücreti 1,60 dolarda o sıralar. Ama bu sayıyı okumak için 1962'deki ilk zam dönemine göre daha az çalışıyor emekçi; 5,6 dakika...
-----
ZAM!!!
Fantastic Four #116
Tarih: Kasım 1971 - Fiyat: 25 sent
‘Daha geçen ayki sayıyı 15 sente almıştık, bu sayı olmuş 25. Yuhhh! Bu neyin kafası, bu neyin zam mı?’ şeklinde bir tepki vermiş olmalı benim Amerikalı asgari ücretli emekçim. Öyle böyle bir zam değil ki arkadaş bu da; 115. sayıya göre fiyat %67 artmış bir anda (1. sayıya göre ise %150). Dikkatli ve işin içinden gelen okurun kafasındaki soruyu biliyorum: ‘Acaba özel bir sayı mı bu, sayfa sayısı fazla olduğu için konmuş olabilir mi bu fiyat?’ Böyle bir durumu illa ki kapakta belirten Amerikalı yayıncı herhangi bir ibare koymadığına göre bu sayı bildiğimiz alalade fasiküllerden demek ki. Bahane de uyduramadık, öyleyse çalış Johny çalış, bir 9,4 dakika da bu fasikül için çalış...
Bu arada zam karnesi hazırlanırken özel sayılar için istenen çok özel katlamalı fiyatların gözardı edildiğini de belirtelim...
-----
İNDİRİM!
Fantastic Four #117
Tarih: Aralık 1971 - Fiyat: 20 sent
%67’lik zamla titreyip kendine gelen ve direnen toplumun Marvel binasının önünde toplanması ve Marvel yönetiminden birkaç kafa istemesi üzerine fiyat kırılarak isyan bastırılır. Suç, kapağa sehven 25 sent yazdığı açıklanan kapak tasarımcısına yıkılır ve o sözde sorumlu ile yollar ayrılır. Ancak intikam soğuk yenen bir yemektir. O sehvenci yıllar sonra Marvel’a dönecek, önemli mevkileri gasp edecek ve yıllardır biriktirdiği gizli kinini, grubun en gözde ve çok satan karakteri Örümcek Adam’ın sürekliliğini bir daha onarılamayacak şekilde bozarak kusacaktır. Bu kişi Joe Quesada’dır. (Bilmiyorum yazının bu son paragrafının gerçeklerle herhangi bir ilgisinin olmadığını, tamamen kurgu olduğunu belirtmeme gerek var mı!)
Peki ya emekçimiz ne durumda, ona da bakalım. Johny bir önceki sayıya göre %20 daha düşük ama iki önceki sayıya göre %33 zamlı okumaktadır Fantastic Four’u. İlk sayıya göre de %100 artmıştır artık fiyat. Bu iki sayılık zam-indirim durumu Marvel’ın ölümü gösterip sıtmaya razı etme operasyonu mudur tartışılabilir ama bir hakikat varsa o da 20 sentlik FF, Johny’nin 7,5 dakikalık emeğinin karşılığıdır...
Devam edecek...
Dosyanın 2. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 3. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 4. bölümü için tıklayınız...
Çizgiroman sadece memleketimde değil, 20-30 sayfalık fasiküllerin üzerine konmuş olan 2,99 – 3,99 dolarlık satış fiyatlarıyla, bu endüstrinin kalbinde de el yakıyor kanımca. Şimdi bu kanaatimi paylaştığımda birileri çıkacak ve ‘Birader sen biliyor musun elin Amerikalısının kazancını, neye göre yorum yapıyorsun?’ diyecek... Öyleyse sözlerim havada kalmasın da bir bakalım yıllar yılı çizgiroman fiyatlarına ne olmuş, nasıl değişmiş, sokaktaki Amerikalının alım gücüne göre ne hale gelmiş, yıllar içerisinde bir fasikül, politikacılarımıza göre bizim ekonomiden anlayabildiğimiz sığlıkta, kaç simit etmiş diye...
İşte ilk yayınının ilk sayısından bugüne Marvel’ın zam karnesi:
Fantastic Four #1
Tarih: Kasım 1961 - Fiyat: 10 sent
 |
| Fantastic Four #1 |
1961’de Amerikalı bir emekçi asgari ücret olarak 1,15 $/saat kazanmakta. Bu rakamı üfürmüyorum, kaynağım U.S. Deparment of Labor, yani Amerika’nın Çalışma Bakanlığı. Çizgiroman sevdalısı emekçimizin bu fasikülü alması için 5,2 dakika çalışması gerekiyor...
-----
ZAM!
Fantastic Four #3
Tarih: Mart 1962 - Fiyat: 12 sent
 |
| Fantastic Four #3 |
Ya bir dur, daha bismillah dedik!
Canım cicim dönemi çabuk bitiyor, lansman fiyatının üzerine hiç gecikmeden %20 biniyor. 1962’de Amerikalı emekçimizin kazancı hala 1,15 $/saat ama bu emekçimiz, Fantastic Four’un yeni sayılarını almak için artık 6,3 dakika çalışmalı...
-----
ZAM!!
Fantastic Four #89
Tarih: Ağustos 1969 - Fiyat: 15 sent
 |
| Fantastic Four #89 |
7 küsür senelik bir fiyat istikrarı bu sayıyla son buluyor ve bir önceki sayıya göre %25’lik bir artış geliyor. İlk sayıya göreyse bu oran %50. Peki benim Amerikalı emekçim de 1961’e göre %50 daha fazla kazanmaya başlamış mı acaba? Nerdeeee... Saat ücreti 1,60 dolarda o sıralar. Ama bu sayıyı okumak için 1962'deki ilk zam dönemine göre daha az çalışıyor emekçi; 5,6 dakika...
-----
ZAM!!!
Fantastic Four #116
Tarih: Kasım 1971 - Fiyat: 25 sent
 |
| Fantastic Four #116 |
‘Daha geçen ayki sayıyı 15 sente almıştık, bu sayı olmuş 25. Yuhhh! Bu neyin kafası, bu neyin zam mı?’ şeklinde bir tepki vermiş olmalı benim Amerikalı asgari ücretli emekçim. Öyle böyle bir zam değil ki arkadaş bu da; 115. sayıya göre fiyat %67 artmış bir anda (1. sayıya göre ise %150). Dikkatli ve işin içinden gelen okurun kafasındaki soruyu biliyorum: ‘Acaba özel bir sayı mı bu, sayfa sayısı fazla olduğu için konmuş olabilir mi bu fiyat?’ Böyle bir durumu illa ki kapakta belirten Amerikalı yayıncı herhangi bir ibare koymadığına göre bu sayı bildiğimiz alalade fasiküllerden demek ki. Bahane de uyduramadık, öyleyse çalış Johny çalış, bir 9,4 dakika da bu fasikül için çalış...
Bu arada zam karnesi hazırlanırken özel sayılar için istenen çok özel katlamalı fiyatların gözardı edildiğini de belirtelim...
-----
İNDİRİM!
Fantastic Four #117
Tarih: Aralık 1971 - Fiyat: 20 sent
 |
| Fantastic Four #117 |
%67’lik zamla titreyip kendine gelen ve direnen toplumun Marvel binasının önünde toplanması ve Marvel yönetiminden birkaç kafa istemesi üzerine fiyat kırılarak isyan bastırılır. Suç, kapağa sehven 25 sent yazdığı açıklanan kapak tasarımcısına yıkılır ve o sözde sorumlu ile yollar ayrılır. Ancak intikam soğuk yenen bir yemektir. O sehvenci yıllar sonra Marvel’a dönecek, önemli mevkileri gasp edecek ve yıllardır biriktirdiği gizli kinini, grubun en gözde ve çok satan karakteri Örümcek Adam’ın sürekliliğini bir daha onarılamayacak şekilde bozarak kusacaktır. Bu kişi Joe Quesada’dır. (Bilmiyorum yazının bu son paragrafının gerçeklerle herhangi bir ilgisinin olmadığını, tamamen kurgu olduğunu belirtmeme gerek var mı!)
Peki ya emekçimiz ne durumda, ona da bakalım. Johny bir önceki sayıya göre %20 daha düşük ama iki önceki sayıya göre %33 zamlı okumaktadır Fantastic Four’u. İlk sayıya göre de %100 artmıştır artık fiyat. Bu iki sayılık zam-indirim durumu Marvel’ın ölümü gösterip sıtmaya razı etme operasyonu mudur tartışılabilir ama bir hakikat varsa o da 20 sentlik FF, Johny’nin 7,5 dakikalık emeğinin karşılığıdır...
Devam edecek...
Dosyanın 2. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 3. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 4. bölümü için tıklayınız...
Yorumlar
Yorum Gönder