Fiyatı 10 Turgut…
Amerikan Çizgiroman Endüstrisinin Zam Karnesi - Bab 2
1961 senesinde 10 sent ile başladığımız ‘çizgiromanda zam’ yolculuğumuzu, dosyamızın ilk bölümünde Aralık 1971’de 20 sent ile bırakmıştık...
Hep çıkışlı ve nasıl olduysa bir inişli bu gidişatı hatırlamak için ' Amerikan Çizgiroman Endüstrisinin Zam Karnesi - Bab 1 'e bakabilirsiniz...
Hazırsak devam edelim:
-----
ZAM!
Fantastic Four #146
Tarih: Mayıs 1974 - Fiyat: 25 sent
Fantastic Four #146 |
Formula1 izlemeyi severim. Gerçi onu da paralı kanala geçtikten sonra izleyemez olduk ya neyse. Takipçileri bilirler, geçiş için arkadaki pilot öndeki aracın dibine kadar girer ki bu durumu sunucu ‘öndeki aracın rüzgar kanalına girdi, öndeki aracı geçmeyi deneyecek’ şeklinde anlatır. Bu açıklamayı beklercesine arkadaki pilot aracının burnunu çıkartır, öndeki aracın yanına geçer ve zorlamaya başlar. Takipçi pilotun yaptığı bu meydan okuma Start–Finish düzlüğünde gerçekleşirse geçme ihtimali yüksektir. Ama bazen de öyle gereksiz yerlerde yapar ki bu hareketi, bir anlam veremezsiniz. Birkaç yüz metre sonra dış tarafta kalacağı, dolayısıyla geçme şansının olmadığı bir noktada bu coşkunun ne gereği vardır ki! Aslında vardır: Bu rakibe gözdağı vermektedir, buradayım, dibindeyim ve şimdi olmasa da mutlaka seni geçeceğim demektir...
Pekiyi Formula1 ile Marvel’ın zam karnesinin ne alakası olabilir? Olur, neden olmasın: Marvel’ın 116. sayıyla yaptığı uçuk zam dış tarafta kalacağını bile bile öndeki aracı zorlamaktır ve aynen geçmeye çalışan pilotun virajın yarısında gazı kesip geriye, yerine dönmesi gibi 117. sayıyla da frene basmıştır...
Ayrıca biliyoruz ki bu seviyede sporcuların hırsları herşeyin ötesindedir: vazgeçmeyecek, tekrar tekrar deneyecektir. Tıpkı Marvel gibi! Marvel da vazgeçmez ama 25 sent için 2,5 sene beklemek durumunda kalır...
Gelen bu %25’lik zamma rağmen emekçi Johny hala 7,5 dakika çalışmaktadır. Johny en azından çizgiroman açısından Aralık 1971’e göre hayat standardını korumaktadır. Amerikan enflasyon sepetindeki (varsa) soba borusu ve pinpon topuna göre durumu ise başka blogların konusu...
-----
ZAM!
Fantastic Four #174
Tarih: Eylül 1976 - Fiyat: 30 sent
Fantastic Four #174 |
Marvel beşer beşer yükseltiyor fiyatları, henüz 19 sent, 29 sent gibi pazarlamada algı yönetimi metodları keşfedilmemiş belli ki. Bu sefer zam oranı %20’de kalıyor ama Fantastic Four #1’e göre %200’deyiz. Ama aradan da 15 sene geçmiş...
30 sent ise Johny’nin 7,8 dakikasına tekabül etmekte...
-----
ZAM!
Fantastic Four #188
Tarih: Kasım 1977 - Fiyat: 35 sent
Fantastic Four #188 |
Sadece 14 sayılık, 14 aylık bir istikrar. Zam atakları hızlanıyor sanki, aralar kısalıyor, çizgiroman sevdalısı Amerikan emekçisi darlanıyor.. %17’lik bu zammı göğüslemek için daha fazla çalışması gerek emekçinin. 35 sent artık Johny’nin 9,1 dakikasına denk geliyor. Fantastic Four’un ilk sayısına göre %250’deyiz bu arada...
-----
ZAM!
Fantastic Four #206
Tarih: Mayıs 1979 - Fiyat: 40 sent
Fantastic Four #206 |
Yavaş yavaş düzen oturuyor Marvel’da, ortalama 15 sayıda bir 5 senti çakıyor fiyata. Ama Johny’nin keyfi yerinde, ‘asgari ücret arttı, koymaz bana bunlar’ diyor. Zam oranı %14 ama yeni fiyatın çalışma saati olarak karşılığı 8,3 dakika, karda yani. Üstüyle de bir muffin alıyor Johny, çizgiromanını okurken yanına katık yapmak için...
-----
ZAM!
Fantastic Four #222
Tarih: Eylül 1980 - Fiyat: 50 sent
Fantastic Four #222 |
Şu 15 aylık döngü ne de çabuk geldi. Johny gazete bayisinden Fantastic Four’unun yeni sayısını almak için bozukluklarını hazırlamış. Zammı beklediği için son 1-2 aydır 45 sentlik bozukluk tomarını uzattığı satıcıdan 5 sentini geri almakta. Yine 45 senti uzatıyor. Umutla bekliyor ama bu sefer para iadesi olmuyor. Zamanıydı diyor Johny içinden. Fantastic Four’unun kapağına hayran hayran bakarak yola çıkmışken bir sesle irkiliyor: ‘Hemşerim varsa 5 sent daha rica edeceğim.’ Tam o anda Johny’nin gözleri kapağın sol üst köşesine kayıyor ve görüyor fiyatı: 50 sent...
19 senenin kısa bir muhasebesini yapıyor Johny. Çalışma ücreti onca senede 2,7 kat artarken, çizgiromanı 4 katına ulaşmış. Hayata bir çizgiroman olarak gözlerini açmadığına kahrediyor asgari ücretli Johny...
Dosyamıza devam edeceğiz...
Dosyanın 3. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 4. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 3. bölümü için tıklayınız...
Dosyanın 4. bölümü için tıklayınız...
Yorumlar
Yorum Gönder